รวมสูตร วิธีทำเจลล้างมือ ฆ่าเชื้อโรค ด้วยตนเอง

เนื่องจากการเกิด โรคไวรัสโคโรน่า นอกจากหน้ากากอนามัยจะขาดตลาดแล้ว เจลล้างมือในบางพิ้นที่ก็ขาดตลาดตามไปด้วย ในบทความนี้ รวมสูตร วิธีทำเจลล้างมือ ฆ่าเชื้อโรคด้วยตนเองง่าย ๆ มาฝาก มีทั้งสูตรแบบมาตราฐาน, สูตรสำหรับสำนักงานใหญ่ ๆ ที่มีคนเยอะ ๆ และสูตรที่ใช้ส่วนผสมง่าย ๆ

1. เจลล้างมือ สูตรแบบมาตราฐาน

เจลล้างมือ สูตรแบบมาตราฐาน มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสมอยู่ 70% มีประสิทธิภาพกำจัดเชื้อจุลินทรีย์ได้ดี และช่วยให้มืออ่อนนุ่มชุ่มชื้น ไม่แห้งตึง

ส่วนประกอบ

สำหรับเจลแอลกอฮอล์ 500 มิลลิลิตร มีดังนี้

1. คาร์โบพอล 940 (Carbopol 940) 1.5 กรัม
2. เอทิล แอลกอฮอล์ 95% (Ethyl alcohol 95%) 370 มิลลิลิตร
3. ไตรเอทาโนลามีน (Triethanolamine) 1.5 กรัม
4. น้ำอาร์โอ (Reverse osmosis: RO) หรือน้ำดื่มบรรจุขวดทั่วไปที่ระบุว่าผ่านการ Reverse osmosis 128 มิลลิลิตร
5. เจอร์มาเบน (Germaben) 5 มิลลิลิตร
6. โพรไพลีน ไกลคอล (Propylene glycol) 5 มิลลิลิตร
7. สีผสมอาหาร, น้ำหอม หรือน้ำมันหอมระเหย

วิธีทำ

1. ตวงเอทิลแอลกอฮอล์ 95% ผสมกับน้ำอาร์โอ (ทำในภาชนะแก้ว, แสตนเลส หรือกระเบื้องเคลือบ)
2. เติมโพรไพลีน ไกลคอล (สารให้ความชุ่มชื้นแก่ผิว) และเจอร์มาเบน (สารป้องกันการเกิดเชื้อรา) ตามลงไป แล้วคนให้เข้ากัน
3. ค่อย ๆ โปรยคาร์โบพอล 940 (สารประกอบให้เกิดเจล) ลงไป และกวนให้กระจายตัวในส่วนผสม (อาจใช้แท่งแก้วหรือเครื่องกวนขนม) จากนั้นพักทิ้งไว้ 1 คืน เพื่อให้คาร์โบพอลเกิดการพองตัว
4. นำส่วนผสมที่พักทิ้งไว้ 1 คืน มากวนให้เป็นเนื้อเดียวกัน
5. เติมสีและกลิ่นตามความพึงพอใจอย่างละประมาณไม่เกิน 5 มิลลิลิตร
6. ใส่ไตรเอทาโนลามีน (สารประกอบให้เกิดเจล) ลงไปและกวนให้เข้ากัน

ทำตามสูตรนี้ก็จะได้เจลแอลกอฮอล์ล้างมือที่สามารถนำไปใช้ได้ทันที สามารถเก็บไว้ใช้ได้นานกว่า 2 ปี ตัวเจลแนะนำควรใส่บรรจุในภาชนะปิดสนิทเพื่อป้องกันการระเหยของแอลกอฮอล์

2. เจลล้างมือ สำหรับสำนักงานขนาดใหญ่

กรณีที่ต้องการใช้ เจลล้างมือ ชนิดไม่ใช้น้ำในปริมาณมาก เช่น สมาชิกครอบครัวขนาดใหญ่ หรือสำนักงานและโรงงานที่มีคนงานจำนวนมาก เพื่อเป็นการประหยัดและป้องกันการติดเชื้อโรคโคโรน่า

เตรียมอุปกรณ์ สารเคมี ดังนี้

• อุปกรณ์ ได้แก่ ถัง หม้อสแตนเลส หรือพลาสติก ขนาดบรรจุ 1.5 ลิตร, ไม้พาย และถ้วยตวงขนาดบรรจุ 1 ลิตร (1,000 มล.)
• สารเคมี ได้แก่ เอธิลแอลกอฮอล์ ปริมาณ 740 มล. กลีเซอรีน 10 มล. น้ำ 245 มล. น้ำหอม 5 มล.

วิธีเตรียมสารละลายน้ำหอม

1. ตวงเอธิลแอลกอฮอล์ ปริมาณ 40 มล. โดยใช้ถ้วยตวง
2. เติมน้ำหอม ปริมาณ 5 มล.
3. เติมกลีเซอรีน ปริมาณ 10 มล.
4. กวนด้วยพายจนสารผสมเข้ากันดี จนได้สารละลายใส ๆ

วิธีการผสมผลิตภัณฑ์

• นำเอธิลแอลกอฮอล์ที่เหลือ ปริมาณ 700 มล. ใส่ในถัง หม้อสแตนเลส หรือพลาสติก ขนาดบรรจุ 1.5 ลิตร
• จากนั้นเติมสารละลายน้ำหอมที่เตรียมไว้ลงไป
• กวนด้วยพายจนสารผสมเข้ากันดี
• เติมน้ำปริมาณ 245 มล. ลงไป กวนด้วยพายจนสารผสมเข้ากันได้

3. สูตรเจลล้างมือแบบง่าย ๆ

สูตรนี้จะช่วยให้มีความชุ่มชื้นกับมือมากกว่าใช้แอลกอฮอล์แบบเพียวๆ

1. เจลว่านหางจระเข้ (ที่หาซื้อได้ทั่วไปตามร้านสะดวกซื้อหรือซุปเปอร์มาเก็ต)
2. แอลกอฮอล์น้ำ สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป
3. ขวดปั้ม สำหรับใส่เจล

วิธีทำ

• ผสมเจลว่านหางจระเข้กับแอลกอฮอล์น้ำ ในอัตรา 2:1 ใส่ในภาชนะ
• จากนั้นคนส่วนผสมให้เข้ากัน สามารถใช้ทามือได้ทันทีหลังทำเสร็จ

ที่มา : นายอรรคชัย ตันตราวงศ์ นักวิชาการ ฝ่ายเภสัชและผลิตภัณฑ์ธรรมชาติ, นพ.พิพัฒน์ ยิ่งเสรี เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)